methodisch stappenplan
Waarom doe je wat je doet?
Hoe ver is mijn groep? Waar zijn ze deze week aan toe? Het zijn simpele, maar belangrijke vragen. Om te bepalen welk deel van de techniek je gaat behandelen zul je jouw eigen cursist(en) als uitgangssituatie moeten nemen. Hieronder staat een aantal vragen ter ondersteuning van het analyseren van jouw groep, in te schatten waar ze aan toe zijn en het maken van een keuze. Je bent je hierbij telkens aan het afvragen: Wat zie je gebeuren bij jouw groep?
Hieronder heb je een stappenplan, aan de hand waarvan je je groep kan analyseren, om een inschatting te maken van waar ze aan toe zijn, wat je ze kan gaan leren. Dit begint bij kinderen die voor het eerst op het ijs staan, maar kun je in principe door en door blijven lopen met je cursisten. In het proces van het aanleren van de schaatsbeweging worden telkens terugkerende thema’s en stappen op een steeds hoger niveau behandeld. De wijze waarop de thema’s worden aangeboden heeft hiermee de vorm van een spiraal. Dat wil zeggen, als je deze stappen hebt doorlopen ga je kijken welke stap nog wat extra aandacht nodig heeft. Zo blijf je continue sleutelen aan de techniek, steeds op een hoger niveau. Met behulp van de leerspiraal wordt de schaatsbeweging steeds verder verbeterd. Hierbij wordt altijd uitgegaan van de totale beweging.
Soms zal je zelfs merken dat je in bezig bent met een bepaald onderdeel, maar dat er bij een eerder behandeld onderdeel iets mis gaat. In dat geval kan het verstandig zijn om eerst weer aandacht te besteden aan een eerdere stap, omdat die aan de basis ligt van een ander deel schaatstechniek. Je zult een stapje terug moeten doen en dat is helemaal niet erg! Sterker nog, het is beter dan iets willen doen waar je cursisten nog (lang) niet aan toe zijn.
METHODISCH STAPPENPLAN
Zijn de kinderen in staat om zelfstandig te gaan zitten en op te staan en zijn ze vertrouwd met het ijs?
Schaatsen begint bij zitten en opstaan. Als kinderen of (echt) beginnende volwassenen voor het eerst het ijs op stappen, dan is dat een nieuwe omgeving voor ze. Ze zijn gewend aan een ondergrond, waarop ze prima kunnen blijven staan en makkelijk kunnen bewegen of van richting kunnen veranderen zonder te glibberen en glijen. Wanneer kinderen nog niet doorhebben hoe de ondergrond “ijs” werkt, is het heel lastig om ze technische oefeningen aan te leren. Zorg ervoor dat de kinderen vertrouwd raken met het ijs en dat de kinderen ijs zien als een leuke speelplek!
Wat zijn de voorwaarden om op te kunnen staan en te gaan zitten en vertrouwd te zijn met het ijs?
– Het besef bij kinderen dat ijs glad is.
– Het besef bij kinderen dat glijden met je billen leuk is en dat “vallen” (noem het glijden) op je billen geen pijn doet
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
– Opstaan
– Glijden op de billen
Wat zijn voorkomende problemen?
– Kinderen vinden het eng en raken soms geblokkeerd
Kunnen de kinderen stappen, glijden op twee benen en remmen?
Als de kinderen vertrouwd zijn geraakt met het ijs, kun je beginnen met het aanleren van de techniek.
De eerstvolgende stap is ervoor zorgen dat je kinderen vooruit kunnen bewegen op het ijs. En wie vooruit komt, zal ook weer moeten kunnen stoppen. Daarom gaat deze stap gepaard met het oefenen van remmen.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
Vertrouwd zijn met het ijs
Durven te blijven staan
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Het maken van de eerste stapjes (pinguin / olifant etc)
Glijden met twee voeten naast elkaar
Glijden met billen omlaag
Remmen (pizzapunt)
Wat zijn voorkomende problemen?
Kinderen schrikken als ze toch onverwachts vallen
Kunnen de kinderen zich klein maken, hun voeten optillen en hun knieën buigen?
Als de kinderen vooruit komen en ook in staat zijn weer te kunnen stoppen, zijn ze er klaar voor om verder te schaven aan hun schaatstechniek. We kunnen daarom gaan werken aan onder andere de houding van het lichaam tijdens de schaatsbeweging.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
De eerste controle over de schaatsen
Geen angst maar lol
In staat zijn om te remmen / stoppen als de controle even weg is
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Houding (billen zakken, bovenlichaam bol, klein maken etc)
Na de stappen de voeten optillen en knie buigen (bijhaal)
Variatie tussen lange en korte passen / slagen
Wat zijn voorkomende fouten?
Neus naar het ijs, billen blijven hoog en benen blijven gestrekt
Wat zou een vervolgstap kunnen zijn?
Glijden op één been
Tijdens het glijden de knie boven de teen houden
Bijhaalbeen ontspannen laten hangen
Kunnen de kinderen glijden op één been met hun knie boven teen?
Als het glijden op twee benen helemaal goed gaat, kunnen we aan de gang gaan om telkens op slechts één been te glijden. Zodra de slag is afgerond op het linkerbeen, ga je direct over op het rechterbeen en andersom. Wanneer dat goed gaat, kunnen we gaan werken aan de houding van de kinderen tijdens het glijden op één been. Daarbij wil je vooral dat de knie gebogen is en boven of zelfs vóór de teen is tijdens het glijden.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
Controle over beide schaatsen
Kunnen glijden op twee benen
De goede schaatshouding kunnen aannemen op twee benen
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Afzetten van het ene naar het andere been
Plaatsen / neerzetten van de “nieuwe” schaats
Glijden in balans op één been
Wat zijn voorkomende fouten?
Er is een moment waarbij het gewicht verdeeld is over twee benen (ook wel steppen genoemd)
Het been strekt zodra de schaats op het ijs is gekomen
Kunnen de kinderen haaks op de schaats afzetten en plaatsen zij met zekerheid en stabiliteit?
Als het glijden op twee benen helemaal goed gaat, kunnen we aan de gang gaan om telkens op slechts één been te glijden. Zodra de slag is afgerond op het linkerbeen, ga je direct over op het rechterbeen en andersom. Wanneer dat goed gaat, kunnen we gaan werken aan de houding van de kinderen tijdens het glijden op één been. Daarbij wil je vooral dat de knie gebogen is en boven of zelfs vóór de teen is tijdens het glijden.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
Controle over beide schaatsen
Kunnen glijden op twee benen
De goede schaatshouding kunnen aannemen op twee benen
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Afzetten van het ene naar het andere been
Snelheid maken door goed haaks op de schaats af te zetten
Plaatsen / neerzetten van de “nieuwe” schaats
Glijden in balans op één been
Wat zijn voorkomende fouten?
Er is een moment waarbij het gewicht verdeeld is over twee benen (ook wel steppen genoemd)
Het been strekt zodra de schaats op het ijs is gekomen
Hebben de kinderen genoeg basis om met pootje over te beginnen?
Ook kinderen die nog niet zo ervaren zijn, zien andere kinderen, volwassenen en de professionals pootje over doen. Ook zij zouden het heel stoer vinden om dat te kunnen en willen dat graag leren. Wanneer je kinderen op één been kunnen staan / glijden en genoeg controle hebben over hun schaatsen kun je al beginnen om dit aan te leren. Het is niet noodzakelijk om de techniek van het rechte eind tot in perfectie onder de knie te hebben om hier mee te beginnen. Echter zijn er wel bepaalde vaardigheden vereist.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
Kind is ijsvrij en niet bang om te vallen
Kind kan zijn voeten hoog optillen en dus op één schaats staan / glijden
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Voor een uitgebreide analyse van pootje over verwijzen we naar het stappenplan bocht voor gevorderde jeugd.
Zijn de kinderen in staat om in te sturen en gebruik te maken van druk?
Zodra een kind in staat is om stabiel op een been te glijden en ruimte kan maken om te hangen door de knie te buigen, kan je aan de slag gaan met het opbouwen van druk. Door druk tegen de schaats gaat je schaats sturen. Door deze druk tegen de schaats en het insturen zal de schaatser makkelijker snelheid houden.
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Hangen tegen de schaats / Zwaar maken tegen het ijs
Insturen
Bovenlichaam / Schouders stil houden
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen?
Stabiel glijden met het volledige gewicht op één been
Knie boven de tenen kunnen houden tijdens het glijden
Ruimte maken om te hangen door knie te buigen na de afzet
Wat zijn voorkomende fouten?
Niet compact kunnen houden van het lichaam
Bovenlichaam / schouders stil houden
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Visualisatie: De schaats heeft, zodra hij het ijs raakt, een bepaalde route. Hieronder zie je in stappen uitgelegd hoe die route is en wat er gebeurd op ieder moment. Oftewel: Hoe is de timing van het schaatsen optimaal?
HET RECHTE EIND
Zijn mijn cursisten in staat om hun gewicht te verplaatsen van het ene op het andere been?
Waarom schaatsen begint bij gewichtsverplaatsing. We hebben de schaatsbeweging gekoppeld aan een aantal mechanische uitgangspunten. We zijn tot de conclusie gekomen dat het van groot belang is dat je je gewicht zo kort mogelijk op twee benen moet dragen. Vereenvoudigd stap je dus, bijna net zoals bij wandelen, van je ene voet op de andere.
Wat zijn de voorwaarden om gewicht te kunnen verplaatsen?
Voeten optillen (link naar techniek gewichtsverplaatsing)
Balans
Grip
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Gewicht verplaatsen op de plaats
V-stand, gewicht verplaatsen glijdend
Voeten optillen
Glijden
Balans
Grip
Wat zijn voorkomende fouten?
Gewicht op twee benen, ook wel steppen genoemd
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Waarom steun zo belangrijk is bij schaatsen?
Zijn mijn cursisten in staat om te glijden op één been met hun knie boven hun tenen?
Eenmaal in staat om het gewicht te verplaatsen, zal je de basis moeten leggen om de verdere techniek aan te kunnen leren. Een essentieel onderdeel is kunnen glijden op één been met je knie boven je teen.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
Kunnen glijden met het gewicht op één been, zowel rechts als links
Balans
Buigen van de knie tijdens het glijden
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Ontspannen
Knieën boven de tenen
Zoeken naar balans en evenwicht
Wat zijn voorkomende fouten?
Benen strekken zodra het gewicht op het nieuwe
been komt
Steppen
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Grip
Schaatsen slijpen
Zetten mijn cursisten haaks af op hun schaats en zijn ze in staat om hun “nieuwe” schaats stabiel en vol overtuiging neer te zetten?
Op het moment dat de basis is gelegd, glijden met het gewicht op één been en in staat zijn om tijdens het glijden je knie boven je tenen te houden, kun je vervolgstappen maken. Eén van die vervolgstappen is haaks op je schaats wegduwen met je glijdende been en zorgen dat je vervolgens stabiel plaatst met je andere been en in balans bent.
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Haaks op de schaats afzetten
Verplaatsen van je lichaam
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen?
Lichaamsgewicht verplaatsen
Glijden op één been in balans
Knie boven de teen tijdens het glijden
Wat zijn voorkomende fouten?
Knie strekt tijdens het glijden
Afzet loopt weg naar achter als de knie niet goed gebogen is
Buigen mijn cursisten hun knie na de afzet en weten ze hun bovenbeen te ontspannen?
Door je knie te buigen na de afzet creëer je ruimte om tegen je schaats aan te kunnen hangen. Dit is een voorwaarde om gebruik te kunnen maken van druk. Eenmaal in beweging wil je ook zo veel mogelijk energie kunnen sparen. Dat kun je doen door je bovenbeen recht onder je te laten hangen.
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Buigen vanuit de knie i.p.v. uit de heup
Knie onder je lichaam brengen na de afzet
Ontspannen van je bovenbeen
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen?
Balans
Wat zijn voorkomende fouten?
Bovenbeen wordt ook opgetild
Bijhaalbeen komt niet helemaal onder het lichaam
Wat zou een vervolgstap kunnen zijn?
Insturen
Druk opbouwen
Haaks op de schaats afzetten
Zijn mijn cursisten in staat om te hangen tegen hun schaats, druk op te bouwen en in te sturen?
Zodra een schaatser in staat is om stabiel op een been te glijden en ruimte kan maken om te hangen door de knie te buigen, kan je aan de slag gaan met het opbouwen van druk. Door druk tegen de schaats gaat je schaats sturen. Door deze druk tegen de schaats en het insturen zal de schaatser makkelijker snelheid houden.
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Hangen tegen de schaats / Zwaar maken tegen het ijs
Insturen
Bovenlichaam / Schouders stil houden
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen?
Stabiel glijden met het volledige gewicht op één been
Knie boven de tenen kunnen houden tijdens het glijden
Ruimte maken om te hangen door knie te buigen na de afzet
Wat zijn voorkomende fouten?
Niet compact kunnen houden van het lichaam
Bovenlichaam / schouders stil houden
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Ronding van de schaats
Visualisatie:
DE BOCHT
Lukt het jouw cursisten om hun knieën te buigen tijdens het glijden en heb je plezier voor de bocht gecreëerd?
Waarom de bocht begint bij knieën boven tenen
Voordat je aan het stappenplan van de bocht begint is enige basis op het Rechte Eind vereist. Vanuit stilstand is een bocht in de vorm van pootje over niet van toepassing. Je kunt je dan ook gewoon omdraaien. Daarom zul je met een groep Beginners nooit beginnen met de bocht, maar eerst de basis van het “Rechte Eind” behandelen. Wanneer iemand kan glijden met de knieën boven de tenen op het rechte eind, kun je beginnen met de bocht. Dit zal ook je eerste uitgangspunt zijn met het aanleren van de techniek. Om je balans te controleren zal een cursist met gebogen knieën moeten kunnen glijden, zowel op het rechte eind als in de bocht.
Een andere factor die bij beginnende cursisten speelt is angst. Deze angst, terecht of onterecht, is vooral de angst om te vallen en zich daarmee veel pijn te doen. Hoe deze angst ontstaat, heeft uiteenlopende redenen. Hoe dan ook is het een beperkende factor in het leerproces. Het is aan de instructeur om deze angst weg te nemen.
Wat zijn de voorwaarden om te beginnen aan de bocht?
Rechte Eind:
Kunnen glijden met het gewicht op één been, zowel rechts als links
Balans
Knie boven de teen houden tijdens het glijden
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Balans
Ontspannen
Knieën boven tenen
Wat zijn voorkomende fouten?
Benen strekken zodra het gewicht op het nieuwe been komt
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Plezier voor de bocht creëren
Hoe werkt grip
Schaatsen slijpen
Waarom een stevige schoen belangrijk is
Zijn jouw cursisten in staat om (zelfstandig) een overstap te maken?
Wanneer een cursist in staat is om in balans te glijden op een been, kan begonnen worden met de overstap. Dit zal nog niet bij alle cursisten direct gaan en ook nog niet alle angst zal zijn weggenomen. Bij sommige cursisten verdwijnt de angst nooit meer. Je kunt er als instructeur dan ook voor kiezen om met of zonder steun de eerste overstappen aan te leren.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
Glijden in balans op een been
Durf om over het kantelpunt heen te stappen
Het gevoel dat de overstap veilig gemaakt kan worden
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Ritme in de overstap
Knie boven de tenen houden tijdens het glijden
Direct het volledige gewicht op het “nieuwe” been na de overstap
Wat zijn voorkomende fouten?
Knieën strekken tijdens het glijden
Het gewicht niet volledig over het linkerbeen (durven) laten komen
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Schaatsronding
Waarom een stevig schoen zo belangrijk is
Lukt het jouw cursisten om hun linkerschaats op de buitenkant te plaatsen?
Als een cursist kan overstappen, wil hij ook stabiel en stevig staan. Om grip te hebben en af te kunnen zetten moet je eerst je linker schaats op de buitenkant kunnen plaatsen.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
Overstap kunnen maken
Linker schaats niet links, maar rechts van het lichaamszwaartepunt plaatsen
Knieën boven de tenen houden tijdens het glijden
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Plaatsen van de linkerschaats
Gewicht in een keer volledig op linker schaats zetten
Wat zijn voorkomende fouten?
Linkerschaats te veel naar links en dus buiten het lzp plaatsen
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Hoe werkt grip in de bocht
Waarom een stevige schoen belangrijk is
Kunnen jouw cursisten hun heup de bocht in drukken?
Wanneer cursisten in staat zijn om de eerste overstap te maken, kun je beginnen om de techniek van de bocht te verbeteren. Een eerste stap kan zijn om ervoor te zorgen dat de heup in lijn is met de schouders en enkels. Oftewel: de heup moet je ook de bocht in drukken.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
In staat zijn om over te stappen
Knieën boven de teen houden tijdens het glijden
Balans
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Heup de bocht in de drukken
Billen omlaag zakken
Wat zijn voorkomende fouten?
Hangen met de schouders zonder de heup mee te nemen
Heup draait weg
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Waarom stevige schaatsschoenen belangrijk zijn
Zijn jouw cursisten in staat om haaks op hun schaatsen af te zetten in de bocht?
Nu de linkerschaats op de buitenkant wordt geplaatst kun je gaan afzetten met beide benen en dus je snelheid behouden of wellicht zelfs vergroten in de bocht.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
Linker schaats op de buitenkant plaatsen
Knieën gebogen houden
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Hoe werkt de afzet in de bocht?
Wat zijn voorkomende fouten?
Volledig uitstrekken tijdens het afzetten
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Ronding van de schaats
Hoe werkt grip in de bocht
Waarom scherpe schaatsen belangrijk zijn?
Hoe helpt een stevige schoen in de bocht?
Zijn jouw cursisten in staat om hun schaats mee te laten sturen in de bocht?
Het gebruik van druk maken is van toepassing als cursisten een volledige bocht kunnen lopen zonder tussenslagen.
Wat zijn de voorwaarden om dit te kunnen doen?
Redelijk hoge snelheid (de bocht uitvliegen)
Heup de bocht in drukken
Goed achterop blijven staan
Welke delen van de techniek kunnen ter sprake komen?
Gewicht op je hakken houden
Heup de bocht in drukken
Schouders horizontaal houden t.o.v. het ijs
Wat zijn voorkomende fouten?
Heup draait de bocht uit
Gewicht te veel op de voorvoet
Schouders draaien weg
Rechter schouder te hoog
Welke extra informatie kun je geven tijdens deze stap?
Hoe werkt de schaatsronding in de bocht?
